Ontstaansgeschiedenis van medicinale cannabis

De ontstaansgeschiedenis…

Op deze website worden overwegend de aspecten van THC-wietolie (gemaakt van cannabis) en CBD-wietolie (gemaakt van industriële hennep) belicht. In dit verband is enige kennis over de ontstaansgeschiedenis van cannabis en industriële hennep onmisbaar. De onderstaande informatie voorziet daarin.

Verschil tussen hennep en cannabis

Hennep is de benaming voor alle plantensoorten en bomensoorten in de hennepfamilie (Cannabaceae) en niet voor een plant zelf. Onder hennep vallen (industriële) hennepplanten, cannabisplanten, hopplanten (bier), maar ook de zwepenbomen en Europese netelbomen.

Cannabisplanten kunnen worden onderverdeeld in drie basissoorten: cannabis sativa, cannabis indica en cannabis ruderalis. Door deze basissoorten te kruisen en te splitsen ontstaan nieuwe soorten. Deze kunnen ook weer gesplitst worden. Het mag duidelijk zijn dat er vele soorten zijn die elk een bepaalde verhouding aan werkzame medicinale stoffen hebben.

Wanneer men de vrouwelijke bloemtoppen van de cannabisplant plukt en droogt krijgt men wiet, een verbastering van het Engelse “weed”. De hars van deze bloemtoppen wordt gebruikt om hasj van te maken. De verzamelnaam van wiet en hasj is cannabis. Een andere benaming van wiet is marijuana. In de volksmond zijn de termen “hennep” en “cannabis” naar elkaar toegegroeid en met elkaar verweven.

Ontstaansgeschiedenis industriële hennep

Over de ontstaansgeschiedenis van industriële hennep is het volgende bekend. Industriële hennep is de naam die wordt gegeven aan de hennepplant die nauwelijks psychoactieve verbindingen bevat. Het percentage tetrahydrocannabinol (hierna: THC) van industriële hennep is dan ook lager dan 0,05%. De hennepvezels werden circa 4.500 jaar geleden in China al gebruikt om textiel van te maken. Via nomadenvolken vond waarschijnlijk verspreiding plaats naar Europa.

Hennep, een eeuwenoud landbouwgewas

In de 17e eeuw werd industriële hennep voor het eerst op grote schaal toegepast in Nederland voor het maken van: henneppapier, hennepkleding, touw, canvas, et cetera. De eerste Europese immigranten namen de hennepplant mee naar Amerika. Ook in Amerika speelde de industriële hennep een grote rol in de textiel-, papier-, en touwindustrie. In de Gouden Eeuw is voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie hennep naast hout het belangrijkste onderdeel in de scheepsbouw. Tijdens de industriële revolutie werd hennep verdrongen door machinaal geproduceerd katoen, jute, houtpulp en kunststof als grondstof voor textiel, touw en papier. Ijzer en staal namen in de scheepsbouw de plaats in van hennep.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is industriële hennep weer populair. De sterke en goedkope vezelhennep is uitermate welkom in de oorlogsindustrie. Het diende als materiaal voor parachutes, uniformen, tentdoeken en dekzeilen. De Amerikaanse overheid stimuleerde de boeren zelfs middels propagandafilmpjes om hennep te verbouwen. Direct na de oorlog werd in Amerika de industriële teelt van hennep weer verboden (wat ook al het geval was in 1937).

In Nederland valt de hennepplant sinds 1928 onder de Opiumwet, de teelt van de industriële hennep blijft onder voorwaarden toegestaan. Ook in Europa wordt hennep, zodra de wereldmarkt na de Tweede Wereldoorlog weer toegankelijk is, wederom verdrongen door de eerdergenoemde grondstoffen. In 1989 wordt de status van de hennepplant voor vezelhennepproductie en zaadproductie op Europees niveau hersteld. De hennepsoorten die om hun vezelhennep of zaadkwaliteiten geteeld worden bevatten – zoals eerder gezegd – nauwelijks psychoactieve verbindingen (THC-gehalte lager dan 0,05%).

Ontstaansgeschiedenis medicinale cannabis

Over de ontstaansgeschiedenis van medicinale cannabis is het volgende bekend. Het was in China dat de keizer Shen Nung circa 4.750 jaar geleden ontdekte dat er een geneeskrachtige werking uitgaat van cannabis. Shen Nung raadde cannabis aan tegen verstopping, reumatiek, menstruatiepijn en verstrooidheid. Door de eeuwen heen werd cannabis medicinaal gebruikt. De Grieken gebruikten medicinale cannabis om de stoelgang te bevorderen. De Romeinen gebruikten het tegen oorpijn en menstruatiepijn. In de vroegmoderne tijd werd de medicinale kracht van cannabis herontdekt.

Een piek in medicinaal gebruik van cannabis in West-Europa is te zien in de periode van 1841-1890. De Ierse arts William Brooke O´Shaughnessy (1809-1889†) speelde hierin een grote rol. O´Shaugnessy verhuisde in 1833 naar India waar hij de rol van chirurg, arts, hoogleraar scheikunde en wetenschapper vervulde. Tijdens deze periode publiceerde hij verschillende artikelen over medische toepassingen van cannabis. Hij vestigde zijn reputatie door het verlichten van de pijn van reuma, migraine en de onderdrukking van spierspasmen door het toepassen van medicinale cannabis vaak in de vorm van een tinctuur (oplossing in alcohol). Het eerste gebruik van wietolie was geboren. In 1841 verhuisde hij naar Engeland. Vanuit Engeland introduceerde hij cannabis in de Westerse medische wereld, wat uiteindelijk ook resulteerde in het feit dat koningin Victoria (1837-1901†) van het Verenigd Koninkrijk medicinale cannabis gebruikte ter verlichting van menstruatiepijn.

Vanaf 1890 werd medicinaal gebruik van cannabis verdrongen door uitvindingen als de injectiespuit en farmaceutische middelen (o.a. aspirine). Dat bepaalde farmaceutische middelen vervelende bijwerkingen hadden nam men op de koop toe. Wat ook niet meewerkte was dat toentertijd cannabispreparaten erg in sterkte wisselden, waardoor ze lastig te doseren waren.

De doodsteek voor cannabis in Amerika kwam in 1937. Harry Anslinger (hoofd Amerikaanse antidrugsbrigade) was bezig met een propaganda-offensief: “Marijuana is the most violence-causing drug in history of mankind”, “you smoke joints and you’re likely to kill your brother”, “marijuana makes darkies (dark people) think they’re as good as white men”. Zijn propaganda, gevoed door racisme, leidde tot het verbod van cannabis in Amerika en uiteindelijk in de hele wereld. In 1937 werd namelijk in het Congres een wet voorgelegd, de Marijuana Tax Act. Deze wet werd na een zeer kort debat aangenomen. Het werd in Amerika wettelijk verboden om hennep te telen. Hoewel de Marijuana Tax Act bedoeld was om recreatief gebruik van cannabis tegen te gaan*, heeft het er ook voor gezorgd dat het onderzoek naar medisch gebruik van cannabis stil kwam te liggen. In eerste instantie werd medisch gebruik van cannabis niet geraakt door de wet, maar in 1941 werd cannabis uit het geneesmiddelenpakket gehaald. Helaas werd in 1970 de Controlled Substances Act aangenomen. Ook het medicinaal gebruik van cannabis werd hierdoor verboden. In tegenstelling tot Amerika werd in Nederland het gebruik van cannabis niet verboden. Nederland koos voor een gedoogbeleid.

Situatie anno 2018 industriële hennep

Amerika loopt nu nog achter wanneer het gaat om de productie van industriële hennep, ondanks dat het voor circa 30 landen tegenwoordig een substantieel gewas is. In Amerika is het telen door boeren van industriële hennep namelijk nog steeds verboden. Voor de toelating ervan wordt anno 2018 door senatoren gelobbyd. In buurland Canada is de teelt van industriële hennep wel legaal, opvallend is dat Amerika de grootste afnemer ervan is. De senatoren vinden dat het on-Amerikaans is om de Amerikaanse boerengemeenschap te dwarsbomen om winst te maken met het verbouwen van een niet-bedwelmend product waarvan duizenden producten gemaakt kunnen worden. Daarnaast staat het hennepteeltverbod haaks op het beleid dat hennephoudende producten wel gekocht en verkocht mogen worden in Amerika.

Vanaf 1992 is de teelt van industriële hennep in Nederland op basis van EU-wetgeving onder bepaalde voorwaarden (maximaal 0,05% THC) weer toegestaan. Alleen al het Nederlandse vezelhennepbedrijf Hempflax voorziet de auto-industrie van 3.000 ton vezelhennep per jaar.

Situatie anno 2018 medicinale cannabis

Begin 2018 is de Controlled Substances Act nog steeds van kracht in Amerika. Gelukkig wint medicinale cannabis in steeds meer staten terrein. In 23 van de 50 staten is cannabis anno 2018 gelegaliseerd voor medische doeleinden. In 4 staten is cannabis ook voor recreatief gebruik gelegaliseerd. Kortom, de wietolie-industrie in Amerika staat volop in bloei!

Net als in Amerika is het gebruik van medicinale cannabis sterk in opmars in Nederland. Steeds meer patiënten raken overtuigd van de medicinale werking van cannabis. Zo blijkt ook uit de cijfers van het enige bedrijf in Nederland dat sinds 1 maart 2005 medicinale cannabis mag telen, te weten Bedrocan in Veendam (sinds augustus 2014 in Canada beursgenoteerd). In Nederland draait het systeem van medicinale cannabis al meer dan tien jaar met succes. Bedrocan kent sinds 2011 een jaarlijkse omzetgroei van 30%. Er is voor een aantal aandoeningen middels medisch onderzoek voldoende bewijs verzameld om medicinale cannabis te kunnen voorschrijven. Een veelbelovende toedieningsvorm van medicinale cannabis is de sublinguale toediening waarbij gedoseerd druppels wietolie (CBD-wietolie en/of THC-wietolie) onder de tong worden gedruppeld.

*Hennepactivisten als Jack Herer zijn echter van mening dat de Marijuana Tax Act het gevolg is van een samenzwering van de bedrijven Du Pont (bedrijf dat plastic uit aardolie produceerde) en Hearst (krantenmagnaat met papierfabrieken) om industriële hennep te elimineren als concurrent voor hun producten (kunstvezels/plastic en papier). Een industrieel belang dus, want plastic kan ook gemaakt worden uit hennepzaadolie en papier kan gemaakt worden van hennep (henneppapier). Du Pont en Hearst wilden dus hoe dan ook dat hennep voorkomen werd. Neef van Harry Anslinger was Andrew Mellon. Andrew Mellon was van 1921-1932 Amerikaans minister van Financiën, tevens eigenaar van de Mellon Bank en daarmee de voornaamste financier van Du Pont.